Samen Sterker: Partnerschap belangrijk voor het ondersteunen van DEMOCRATIE

 In tijden van crisis is het meer dan anders belangrijk om democratie te beschermen en te bevorderen. De COVID-19 Pandemie heeft ons leven verschrikkelijk slecht gedaan met ver reikende economische consequenties. Over de gehele wereld hebben regeringen wetgeving in uitvoering gebracht om burgers te beschermen, en in heel veel landen zijn democratische activiteiten ernstig beperkt en worden kritische stemmen zelf het zwijgen opgelegd: Een geopolitieke oorlog wordt nu gevoerd over vaccins en pandemie ondersteuning. 

In de wereld om ons heen zijn wij een hernieuwde committering aan het multilateralisme, o.a. de EU en de regering van de VSA zijn voornemens om een Summit voor de Democratie te organiseren. Dit is een indicatie van een hernieuwd wereldwijd momentum om de veiligheid op de hele wereld, de democratie en stabiliteit te beschermen. President Biden beschreef dat als ' to re-energise our cooperation. And deepen the historic bond."

15 September is sinds 2007, op verzoek van de Inter Parlementaire Unie (IPU) middels een resolutie in de VN, uitgeroepen tot de Internationale Dag van de Democratie. Op die dag wordt bijzondere aandacht besteed aan de vaststelling van hoe het gesteld is met de democratie wereldwijd.

Van 15-17 September wordt in het kader van de Internationale Dag van de Democratie een aantal aktiviteiten georganiseerd door Europese Organisaties in samenwerking met het Internationaal Instituut voor Democratie en Electorale Ondersteuning (IDEA). Ik zal deze aktiviteiten veelal bijwonen, virtueel natuurlijk. 

Ik doe dit omdat wij als samenleving betrokken moeten zijn bij deze discussies, waar mogelijk onze bijdragen moeten leveren, maar vooral ons netwerk versterken en lessen meenemen vanuit de verschillende presentaties. 

De Status van Vrijheid in Suriname

In dit alles is belangrijk dat wij als eerste weten waar wij staan als Suriname. Op de ranking voor Pers Vrijheid, een belangrijke indicator voor de kwaliteit van de democratie, krijgen wij dit jaar april 2021 een score van 16.95, dat was in 2020 nog 17.05. Hoe hoger de score hoe slechter het gesteld is met de persvrijheid. Wij zijn dus een klein beetje vooruit gegaan met de persvrijheid maar wij zijn er nog lang niet. 

Kijkend naar de conclusies van Freedom House de wereldwijd gerespecteerde agency om ons indicaties te geven van hoe vrij onze samenlevingen zijn, zien wij dat wij worden gekwalificeerd als VRIJ. Maar er is nog fiks werk aan de winkel voor onze politieke rechten en ook onze burgerlijke vrijheden. Onze totale score is 79 waarbij de hoogste score 100 is. 

Corruptie en Cliëntelisme

Het probleem dat wij moeten aanpakken is de corruptie en het cliëntelisme. Het zijn deze die onze vooruitgang hoofdzakelijk ondermijnen. 

Als het op het politieke leven aankomt, dan is het noodzakelijk de wetgeving aan te passen. Beginnend bij het OKB, waar het feit dat de president, een actieve politicus en over het algemeen voorzitter van een politieke partij, de leden benoemt en ontslaat. Dit kan de onafhankelijkheid bedreigen. Dan is er het verbod uit 2018 op het vormen van politieke coalities voorafgaand aan de verkiezingen dat ook terstond moet worden opgeheven. En wat mij betreft moet ook ons kiesstelsel gewijzigd worden naar een systeem waar elke stem evenveel gewicht heeft en elke kandidaat landelijk stemmen kan verwerven. Het opwerpen van een financiele drempel voor participatie aan de verkiezingen wordt in discussies van de OAS ook getypeerd als een onwenselijke drempel voor gelijke participatie aan de verkiezingen.

Natuurlijk is voor een goede democratie ook van belang dat wij, u en ik, die naar de stembus gaan onze keuzes kunnen maken vrij van dwang of enige druk. Daar hebben wij ook huiswerk, want het is bekend dat vele politieke partijen cliëntelisme hanteren om stemmen te kopen. 

Er zijn partijen en politici die driftig pakketten en geld verdelen en overgaan tot het financiëren van gemeenschapsprojekten in de aanloop naar de verkiezingen met het doel dat de gemeenschap voor hen stemt. Dit wordt ook in internationale rapporten vermeld. Deze rapporten vermelden ook dat de huidige regering Santokhi voortgaat met de verdeling van benoemingen onder familie leden van hooggeplaatste functionarissen. Dit zijn de zaken die wij moeten afwijzen als wij staan voor versterking van de democratie. En dit zijn zaken waaraan wij niet moeten meedoen en ook niet zullen mogen voortzetten. Een eerste vereiste in het belang van een versterkte democratie is wetgeving die financiëring van politieke partijen transparant maakt en aan banden legt. 

Voor echte vrijheid en democratie moet de corruptie hard aangepakt worden. En hier scoren wij als samenleving heel slecht. De corruptie binnen de overheid is diepgeworteld. Hoewel de anti-corruptie wet is aangenomen, is die totnutoe niet volledig in uitvoering. Natuurlijk zijn er wat lichtpuntjes, zoals het onderzoek naar de voormalig minister van Financien, Gilmore Hoefdraad, en de veroordeling van de voormalig Governor van de Centrale Bank, Robert van Trikt. De president heeft een commissie ingesteld ter bestudering van de Anti-corruptie wet. Het rapport is reeds lang uitgebreid, maar wij hebben er niets meer van gehoord. En onze huidige gezagsdragers hebben totnutoe hun vermogen niet geregistreerd zoals de Wet dat eist. Er is dus nog veel meer nodig! En wij als samenleving moeten daar scherp opletten en het blijven eisen.

Iedereen moet meedoen

Belangrijk voor een goed functionerende democratie is ook de participatie van vrouwen en gelijke kansen voor alle etnische, religieuze en geslachten in onze politiek. Vrouwen hebben numeriek een vooruitgang geboekt, er werden twee meer dan in 2015, gekozen in DNA in 2020. Wij gaan dus van 13 naar 15 en er zijn zes vrouwelijke ministers. De internationale organisaties merken ook nog op dat er in Suriname geen enkele openlijke gay politicus en zij wijten dit aan het feit dat wij heel erg discrimeren naar gay personen in onze samenleving. Zou best kunnen omdat wij, DA91, jaarlijks de regenboog vlag hijsen en elk jaar weer wordt de vlag of gestolen of vinden wij het verbrand terug. Hier moeten wij daadwerkelijk als samenleving verandering in brengen. Onze Grondwet draagt ons op iedere burger te accepteren voor wie hij/zij is en wil zijn. Je hoeft het niet eens te zijn, maar respect moet blijven.

En dan de openheid en toegankelijkheid van informatie. Ook daar zijn wij zwak. Hoewel de regering Santokhi iets beter scoort dan de voorgaande regering Bouterse, kunnen wij nog steeds de verstrekte informatie niet verifieren, want er is geen Wet Openbaarheid Bestuur. Er is geen Ombudsman. En de draconische muilkorfwetgeving is nog steeds in place. Dit brengt mij gelijk naar het stuk van vrijheid van meningsuiting. Hoewel er wel kritische stukken uitkomen, weten wij ook dat journalisten vaker overgaan tot zelf-censuur vanwege indirecte of direkte druk en intimidatie vanuit de autoriteiten of directeuren van mediabedrijven.

Ook burgers die diensten leveren of nodig hebben vanuit de overheid worden vaak gedekt of openlijk gedreigd met consequenties voor een kritische houding. En dat is een dreiging voor de verdere verdieping van onze democratie.   

Al met Al is er genoeg werk aan de winkel om onze democratie te versterken in Suriname. En dit werk is zowel bij de regering, de DNA als bij NGO's, politieke partijen en elke burger van ons land. En daarbij zijn onze lessen uit het verleden alswel de lessen uit de wereld niet te verwaarlozen. Mijn richtlijn in deze wordt heel goed verwoord door de Nigeriaanse schrijver, dichter en criticus Chinua Achebe:

"Een functionerende robuuste democratie vereist een gezonde, geschoolde en actieve volgelingenschap en een geschoold en moreel gegrond leiderschap!"

Ook in de staat van onze Democratie geldt nog steeds SURINAME VERDIENT BETER!